Nỗ lực chống lạm phát vô tình đẩy các ngân hàng trung ương toàn cầu vào cuộc chiến tiền tệ đảo ngược kiểu mới. Chiến tranh tiền tệ ngược là tình huống mà các quốc gia đang nỗ lực để làm cho đồng tiền của họ mạnh hơn. Thay vì thúc đẩy tăng trưởng, mục tiêu của động thái này là giúp kiểm soát lạm phát. Bởi vì đồng tiền mạnh hơn đồng nghĩa với việc hàng nhập khẩu sẽ rẻ hơn.
1. Cuộc chiến tiền tệ đảo ngược kiểu mới dần hình thành
Trên thực tế, không phải đến thời điểm này, các ngân hàng trung ương mới manh nha đề cập tới cuộc chiến tranh tiền tệ. Ngay từ tháng 2 năm 2022, Ủy viên Ban điều hành Ngân hàng Trung ương Châu Âu, bà Isabel Schnabel đã đưa ra biểu đồ cho thấy mức độ giảm giá của đồng Euro so với tiền USD.
Vào tháng 4/2022, Thống đốc Ngân hàng Trung Ương Canada, Tiff Macklem đã “phàn nàn” về việc đồng Canada xuống giá quá mạnh. Hơn nữa, Chủ tịch Ngân hàng Trung Ương Thụy Sĩ, Thomas Jordan đã đề cập khả năng can thiệp để nâng giá đồng Thụy Sĩ của nước này.
Bên cạnh đó, trong vài tháng qua, giới đầu tư thị trường ngoại hối và tổ chức tài chính như Gold Sachs đã bắt đầu cảnh báo khả năng “chiến tranh tiền tệ” theo kiểu truyền thống. Khi mà các quốc gia đang tìm cách phá giá đồng nội tệ nhằm ngăn chặn ảnh hưởng từ đồng USD suy yếu và hỗ trợ xuất khẩu, tăng trưởng. Tuy nhiên, từ nay sẽ chuyển sang trạng thái “đảo ngược” kiểu mới.
Cuộc chiến tiền tệ đảo ngược có nghĩa là các quốc gia thi nhau tìm cách nâng giá đồng nội tệ và cải thiện sức mua của mình trong bối cảnh lạm phát tăng chóng mặt. Bởi vì đồng tiền mạnh sẽ giúp làm giảm chi phí nhập khẩu hàng hóa.
Vì cuộc đua phá giá diễn ra suốt một thập niên vừa qua nên theo nhà kinh tế Michael Cahill từ Goldman Sachs, đa số các nhà đầu tư không nhớ nổi từ bao giờ mà những quốc gia phát triển đồng loạt nâng giá nội tệ. Bất chấp sự hiếm gặp này, cuộc chiến tiền tệ đảo ngược đang là một thực tế. Với những động thái thắt chặt tiền tệ mạnh từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), đồng bạc xanh đã lên giá khoảng 7% trong năm 2022 so với nhiều đồng tiền chủ chốt.
Tiếp đó, nhiều ngân hàng trung ương khác đã bắt đầu phát tín hiệu rằng, họ đã sẵn sàng cho việc để đồng tiền mạnh hơn, khi mà tình trạng lạm phát ở trong nước đã chạm mốc kỷ lục. Vào ngày 16/6, Ngân hàng Trung Ương Thụy Sĩ gây bất ngờ với việc tăng lãi suất lần đầu tiên từ năm 2007, kéo đồng CHF của nước này lên mức cao nhất trong 7 năm qua.
Cùng thời điểm đó, Ngân hàng Trung Ương Anh cũng thông báo đợt tăng lãi suất lần thứ 5 liên tiếp và đề cập việc sẽ tiếp tục những đợt tăng nữa trong thời gian sắp tới.
Hiện nay, chỉ có Ngân hàng Trung Ương Nhật Bản là vẫn trung thành với chính sách “bồ câu” về mặt tiền tệ. Bởi vì những đợt giảm giá đồng Yên trong năm 2022 đã góp phần gia tăng doanh thu và lợi nhuận cho các tập đoàn lớn của quốc gia này như Nintendo hay Toyota.
Thống đốc của Ngân hàng Trung Ương Nhật Bản, Kuroda Haruhiko cũng phát tín hiệu sẽ tiếp tục chính sách hiện hành. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận đà giảm giá quá mạnh của đồng Yên lên đến 18% kể từ đầu năm nay sẽ không tốt cho nền kinh tế trong dài hạn. Vì vậy, Thị trường ngoại hối cũng bắt đầu đặt cược xem bao giờ Ngân hàng Trung Ương Nhật Bản sẽ bắt đầu đảo ngược chính sách tiền tệ.
Dù đã có tác động rõ ràng, nhưng FED và nhiều ngân hàng trung ương lớn khác cũng không muốn đề cập nhiều đến sự ảnh hưởng của các chính sách lên đồng nội tệ. Jerome Powell, Chủ tịch FED cho biết, việc cơ quan này cam kết mạnh mẽ để kiểm soát giá cả đã làm tăng lòng tin với tiền USD như 1 loại tài sản tích trữ an toàn. Bên cạnh đó, mục tiêu của FED là kiểm soát giá cả bằng việc kiềm chế nhu cầu nội địa chứ không phải thông qua việc tác động vào tiền tệ.
2. Những ảnh hưởng của cuộc chiến tiền tệ đảo ngược kiểu mới
Liệu việc nâng giá nội tệ có thể kiềm chế được tình trạng lạm phát hay không? Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là một câu hỏi khó trả lời. Bởi vì sức mua của đồng nội tệ có thể tác động đến giá cả hàng hóa nhưng mức độ ảnh hưởng ra sao thì vẫn còn nhiều tranh cãi, cũng như phụ thuộc vào hoàn cảnh thực tế.
Trong những đợt đồng USD tăng giá trước đây, tác động với lạm phát được biết đến là khá nhỏ. Tuy nhiên, một số chuyên gia tin rằng, điều này sẽ thay đổi khi lạm phát tăng cao. Kinh tế gia của Citigroup, ông Nathan Sheets đánh giá, năm 2020, khi tình hình lạm phát xuống thấp, việc đồng USD lên giá 10% chỉ có thể giảm mức tăng chỉ số giá tiêu dùng khoảng 0,5 điểm phần trăm. Tuy nhiên, năm nay, khi lạm phát ở mức cao nhất trong 4 thập kỷ, con số này có thể đạt đến 1 điểm phần trăm.
Người tiêu dùng của những quốc gia tăng giá nội tệ thành công thường sẽ được hưởng lợi. Bởi vì giá hàng hóa nhập khẩu sẽ giảm phần nào nhưng các tập đoàn đa quốc gia như Costco hay Salesforce của Mỹ lại phải hứng chịu khó khăn lớn. Lý do là bởi đồng bạc xanh mạnh sẽ làm giảm giá trị doanh thu quốc tế của những tập đoàn này và khiến sản phẩm của họ kém cạnh tranh hơn vì giá bằng ngoại tệ tăng lên.
Chuyên gia Alan Ruskin đến từ Deutsche Bank cho biết: “Tất cả các quốc gia đều mong muốn lợi ích giống nhau nhưng không phải ai cũng thành công trong cuộc chiến tiền tệ”. Điều này từng được chứng minh trong thập niên 80: Đồng USD tăng cao trong nhiệm kỳ đầu của Cố Tổng thống Ronald Reagan, lên mức cao kỷ lục so với đồng bảng Anh. Tuy nhiên, sau đó, nền kinh tế Mỹ nhanh chóng rơi vào khó khăn và các nhà xuất khẩu đã mất hàng tỷ USD đơn hàng quốc tế từ đối thủ.
Phải tới năm 1985, điều này mới được xử lý khi giới chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và đại diện bốn nước khác nhóm họp và đi tới Hiệp điện Plaza, giúp kéo đồng bạc xanh giảm giá khoảng 40% trong 2 năm liên tiếp. Trong cuộc chiến tranh tiền tệ đảo ngược kiểu mới như hiện nay, FED và đồng bạc xanh cũng có thể là đối tượng gặp nhiều khó khăn, thách thức nhất.
Đà tăng của đồng USD trong năm 2022 đã góp phần đáng kể cho công cuộc chống lạm phát đầy gian nan của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, như một số chính trị gia đang ca ngợi. Vào tháng 5, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Pat Toomey từng bình luận trên Bloomberg như sau: “FED cần phải nỗ lực tối đa với chính sách hiện nay, tuy nhiên đồng USD mạnh cũng giúp ích rất nhiều với họ”.
Mặc dù sự thật là vậy nhưng lợi thế này có thể sẽ không kéo dài sau các động thái tương tự từ các ngân hàng trung ương lớn khác. Vào đầu tháng 6, đồng bạc xanh đã có phiên giảm mạnh nhất trong vòng 3 tháng và những động thái vừa qua của Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ và Anh cũng có sức ép đáng kể với USD. Nhiều tên tuổi khác như Ngân hàng Trung ương Châu Âu cũng đang chuẩn bị tăng lãi suất trong thời gian sắp tới.
Nhìn chung, rủi ro và thất bại là không hề nhỏ khi những ngân hàng trung ương cố gắng can thiệp vào đồng tiền của mình. Cựu quan chức cấp cao Bộ Tài chính Mỹ, ông Mark Sobel cho rằng, “Việc nhằm vào tỷ giá là một hoạt động vô cùng khó đoán định. Việc cố gắng dự đoán xem thị trường hối đoái phản ứng ra sao với các chính sách định sẵn thường là sai lầm lớn”.
——————-
Hãy follow và ấn theo dõi các nền tảng Rich Nguyen Academy để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị:
- Youtube : RICH NGUYEN
- Fanpage : Rich Nguyen Academy
- Facebook diễn giả: Rich Nguyen
ĐỪNG BỎ LỠ
